Theo báo Vietnamnet đưa tin, Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ thẩm định dự thảo và tờ trình về Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính.
Theo dự thảo nghị quyết và tờ trình, các tiêu chí để sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp tỉnh, cấp xã gồm diện tích tự nhiên; quy mô dân số; lịch sử, truyền thống, văn hoá, tôn giáo, dân tộc; địa kinh tế; địa chính trị; quốc phòng, an ninh.
Trong đó, tiêu chí diện tích tự nhiên và quy mô dân số được xác định theo Nghị quyết số 1211/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (sửa đổi, bổ sung năm 2022) về tiêu chuẩn, phân loại đơn vị hành chính.
Ngoài ra, dự thảo cũng lưu ý không thực hiện sắp xếp đối với ĐVHC có vị trí biệt lập và khó tổ chức giao thông kết nối thuận lợi hoặc ĐVHC có vị trí đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng đến quốc phòng an ninh và việc bảo vệ chủ quyền quốc gia.
52 tỉnh, thành sẽ sáp nhập là những địa phương nào?
Theo các tiêu chí định hướng sắp xếp thì dự kiến cả nước có 11 ĐVHC cấp tỉnh giữ nguyên, gồm: Hà Nội, Huế, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.
Còn lại 52 ĐVHC cấp tỉnh thuộc diện phải sắp xếp gồm 4 thành phố: Hải Phòng, TPHCM, Đà Nẵng, Cần Thơ và 48 tỉnh: Hà Nam, Hưng Yên, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thái Bình, Hải Dương, Nam Định, Ninh Bình, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Hoà Bình, Tuyên Quang, Lào Cai, Yên Bái, Hà Giang, Ninh Thuận, Quảng Trị, Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Khánh Hoà, Đắk Nông, Tây Ninh, Bình Dương, Bình Thuận, Bình Phước, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bến Tre, Bạc Liêu, Vĩnh Long, Hậu Giang, Trà Vinh, Tiền Giang, Sóc Trăng, Đồng Tháp, An Giang, Long An, Cà Mau, Quảng Nam, Bình Định, Đắk Lắk, Đồng Nai, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng, Kiên Giang.
TP Tuyên Quang. Ảnh: Phạm Hải
Cũng theo dự thảo, tỉnh nhập với tỉnh thì sau khi sáp nhập sẽ gọi là tỉnh, tỉnh nhập vào thành phố trực thuộc Trung ương thì tỉnh lớn sau sáp nhập là thành phố trực thuộc Trung ương.
Sau sắp xếp, cả nước còn dưới 3.000 xã
Với việc sáp nhập ĐVHC cấp xã, cũng phải cân nhắc kỹ các yếu tố đặc thù lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, liên kết tiểu vùng…
Trường hợp nhập từ 4 ĐVHC cấp xã trở lên với nhau thì không cần phải tính đến tiêu chuẩn về diện tích, dân số.
Tuy nhiên, sau sắp xếp, số lượng ĐVHC cấp xã phải giảm 70-75% so với số lượng hiện hành để có thể tính toán tổ chức lại chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp (không còn cấp huyện), thay vì 3 cấp như hàng chục năm qua.
Việc nhập xã sẽ thực hiện theo nguyên tắc nhập nguyên trạng và có thể nhập xã của huyện này vào xã của huyện khác. Xã nhập với xã thì sau sắp xếp, ĐVHC mới gọi là xã, xã nhập với phường thì sau sắp xếp, ĐVHC mới gọi là phường.
Theo dự thảo, với các tiêu chí và cách làm như trên, dự kiến sẽ có khoảng 9.996/10.035 ĐVHC cấp xã thuộc diện sắp xếp. Sau sắp xếp, cả nước sẽ còn khoảng dưới 3.000 ĐVHC cấp xã.
Về tên gọi, các địa phương sẽ chủ động trong lựa chọn nhưng khuyến khích đặt tên ĐVHC cấp xã mới theo tên của ĐVHC cấp huyện trước sắp xếp, có gắn số thứ tự để thuận lợi cho việc số hóa, cập nhật dữ liệu thông tin.
Hỗ trợ 100 tỷ đồng/tỉnh giảm, 500 triệu đồng/xã giảm
Về biên chế, dự thảo Nghị quyết quy định, số cán bộ, công chức, viên chức của ĐVHC cấp tỉnh và xã mới sau sắp xếp không vượt quá tổng số có mặt tại các ĐVHC cấp tỉnh, xã trước sắp xếp.
Tuy nhiên, con số này sẽ phải giảm dần trong thời hạn 5 năm sau khi sắp xếp, tính theo ngày hiệu lực của nghị quyết này.
Ngoài ra, những cán bộ giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý cũng được bảo lưu chế độ, chính sách tiền lương, phụ cấp trong 6 tháng kể từ thời điểm sắp xếp. Sau thời hạn này sẽ thực hiện chế độ, chính sách tiền lương và phụ cấp chức vụ theo vị trí việc làm mới phù hợp với quy định.
Để hỗ trợ và tạo điều kiện cho các địa phương thực hiện sắp xếp ĐVHC, dự thảo quy định ngân sách trung ương hỗ trợ 1 lần cho địa phương nhận bổ sung cân đối ngân sách với định mức 100 tỷ đồng/1 cấp tỉnh giảm và 500 triệu đồng/1 cấp xã giảm. Nguồn ngân sách này sẽ được bố trí cho ngân sách địa phương năm 2026.
