Theo tục lệ xưa để lại, cứ ngày mùng 1, ngày Rằm, ngày giỗ, Tết… các gia đình người Việt Nam thường làm lễ cúng Gia Thần, Gia Tiên để cầu xin cho mọi người trong gia đình được khoẻ mạnh, bình an, may mắn, thành đạt…, Càng cuối năm thì việc hướng về Tổ Tiên càng được nhiều người quan tâm hơn. Nhưng có bao giờ bạn tự hỏi việc thắp hương hay sắm đồ lễ thường phải chọn số lẻ để tỏ lòng thành kính chưa?

Người Việt xưa rất có ý thức về sự sống cân bằng, khi âm dương cân bằng thì vạn vật nảy nở sinh sôi. Để kết nối giữa người dương và người âm, chúng ta thường dùng nén hương, đồ lễ.

Vào các ngày rằm, mồng 1 đầu tháng, ngày giỗ, Tết hay khi cần giao tiếp với thế giới bên kia… người Việt đều có chút lễ, rồi thắp hương để tưởng nhớ gia tiên, cầu bình an cho gia đình. Đây là một nét đẹp văn hóa, góp phần bảo tồn giá trị và bản sắc dân tộc chứ không phải mang tính chất mê tín dị đoan.

Tại sao thắp hương phải chọn số lẻ?

Việc thắp hương, dâng đồ thờ cúng thể hiện sự kết nối tâm linh giữa thế giới vô hình và hữu hình, giữa âm và dương.

Theo quan điểm về mặt phong thủy và tâm linh, những số lẻ như 1, 3, 5, 7 và 9 này được coi là số dương, tượng trưng cho may mắn. Còn số chẵn như 2, 4, 6 và 8 là số âm, tượng trưng cho điềm xui, không may mắn.

Thêm một cách lý giải khác, thắp hương phải kiêng số chẵn, 3 nén hương là thờ Thiên, Địa, Nhân, 5 nén là thờ 5 đức tính của con người là nhân, lễ, nghĩa, trí, tín.

Vì thế, ngoại trừ việc thắp 2 nén hương cho người khuất trong thời gian còn để tang thì hầu như mọi người đều thắp số lẻ cho các việc thờ cúng… khi thắp lên bày tỏ sự tôn trọng và tấm lòng thành khẩn của con người.

Đầu tiên, theo quan niệm tâm linh, số lẻ tượng trưng cho dương, số chẵn tượng trưng cho âm. Với việc thờ cúng trong nhà, thắp 1 nén hương được gọi là Bình An Hương, thể hiện mong muốn cầu người nhà bình an, mọi việc thuận lợi. Khi đến chùa chiền, chúng ta cũng chỉ cần thắp 1 nén nhang là đủ. Nén nhang đó được gọi là Tâm hương.

Người Việt mình cũng ảnh hưởng giáo lý nhà Phật và mang giáo lý ấy ra để lý giải, để liên hệ, ví dụ liên hệ với thắp hương ba nén tương ứng với ba trạng thái chuyển hóa từ Niệm đạt đến Định và nhờ thế đạt thành quả là Tuệ.

Cắm hương hoa số lẻ cũng vì trong ý thức hoặc vô thức người ta cũng liên hệ với lòng tôn kính ba giới Phật – Pháp – Tăng. Hay có người lại quan niệm số lẻ đó tượng trưng cho Tâm hương – Giới hương – Định hương.

Tóm lại là số lẻ tượng trưng cho dương, số chẵn tượng trưng cho âm – cõi siêu hình. Mọi người tin rằng ứng dụng nguyên tắc ấy giúp người dương an tâm, giúp người âm hướng tới giác ngộ siêu thoát. Và khi âm dương cân bằng trong tâm người hành lễ thì Phật Tâm hiển lộ.

Ý nghĩa của những số lẻ khi thắp hương

-1 nén hương

Với việc thờ cúng thần linh trong nhà, thắp 1 nén hương được gọi là Bình An hương. Theo đó, nếu muốn cầu người nhà bình an, mọi việc thuận lợi thì gia chủ có thể thắp 1 nén hương mỗi buổi sáng tối trong 1 ngày là đủ.

Khi đến chùa chiền, chúng ta cũng chỉ cần thắp 1 nén nhang là đủ. Nén nhang đó được gọi là Tâm hương. Tuy chỉ một nén nhưng nén tâm hương lại bao gồm ý nghĩa năm sắc hương:

– Giới hương (tự nhắc nhở mình hướng thiện để tâm luôn trong sáng)

– Định hương (giữ cho lòng yên ổn không bị cái xấu chi phối)

– Tuệ hương (làm cho trí não luôn sáng suốt để thu nhận được những điều tốt đẹp, thiện lương)

– Tri kiến hương (giúp vững niềm tin, phát triển năng lực, trí tuệ)

– Giải thoát hương (giúp buông xả mọi ưu phiền cũng như những ham muốn tội lỗi và một phần phòng tránh hỏa hoạn hay ô nhiễm).

-3 nén hương

Cách thắp hương này thể hiện ý nghĩa là Tâm nhang (lòng thành), Giới nhang (theo lời răn dạy của Phật thánh tổ đường) và Định nhang (tuyệt đối không thay lòng đổi dạ).

Theo Đạo Phật, cách thắp 3 nén hương này gọi là Tam Bảo Hương. Tam Bảo chính là Phật, Pháp và Tăng.

Ngoài ra, cách thắp này còn mang các ý nghĩa khác, gồm:

– Tam giới (Dục giới, Sắc giới và Vô sắc giới)

– Tam thời (Quá khứ – Hiện tại – Tương lai)

– Tam vô lậu học (Giới – Định – Tuệ)

Điều này lý giải vì sao ở sân chùa thường có 3 đỉnh hương to.

Trong Phong thủy thì số 3 là tượng của tam giới: Thiên (Trời), Địa (Đất), Nhân (Người).

Vì vậy khi làm những việc quan trọng trong đời thì người ta thường thắp 3 nén hương lên bàn thờ và khấn: “Hoàng Thiên (Trời), Hậu Thổ (Đất), những chiến sĩ trận vong, cô hồn… (Nhân ) phù hộ độ trì…”

Theo Đạo giáo, 3 nén hương này gọi là Tam Thanh Hương, trong đó Tam Thanh là Ngọc Thanh: Thiên tôn nguyên thủy; Thượng Thanh:

Thiên tôn Linh Bảo và Thái Thanh: Thiên tôn Đạo Đức.

Trong 3 nén hương này, nén ở giữa là hưởng chủ, gọi là hương Giáo chủ; nén bên trái là hương Thanh Long; còn nén bên tay phải là hương Bạch Hổ. Mục đích của việc thắp 3 nén hương này là linh ứng báo tin, bảo vệ người trong nhà và xua đuổi mọi tai ương.

-5 nén hương

Thắp 5 nén hương có ý nghĩa là 5 phương trời đất, 5 hướng thần linh.

Theo phong thủy thì là Ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ.

Thông thường có 2 cách để cắm 5 nén hương vào bát hương trên bàn thờ.

1/ Cách cắm thứ nhất: Sắp xếp theo 5 phương, ở giữa là hương Giao chủ, trái là hương Thanh Long, phải là hương Bạch Hổ, phía trước là hương Chu Tước, phía sau là lương Huyền Vũ.

2/ Cách cắm thứ 2: Sắp xếp theo hình chữ “Nhất” theo chiều ngang với nén hương thứ nhất là hương Thanh Long, thứ 2 là Bạch Hổ, thứ 3 là Quan Khẩu, thứ 4 là Hộ Pháp và thứ 5 là Báo Mã.

Thông thường cách thắp 5 nén hương này do các thầy pháp tiến hành để dự báo hung cát cho người khác hoặc mời gọi thần linh.

-7, 9 nén hương

Số 7 và số 9 được tượng trưng cho số lượng “vía” của con người, khi người ta muốn xin ơn cho cá nhân. Ngoài ra, còn quan điểm khác về cách thắp 7 và 9 nén hương như sau:

1/ 7 nén hương: Con số 7 này tượng trưng cho Bắc Đẩu Thất Tinh hương với tên gọi lần lượt là Thiên Xu, Thiên Toàn, Thiên Cơ, Thiên Quyền, Khai Dương, Ngọc Hoành và Dao Quang.

Cách thắp 7 nén hương cùng lúc để mời gọi thần linh, thiên tướng, nếu không đến mức độ bất đắc dĩ thì không nên dùng cách thắp hương này.

2/ 9 nén hương: Được gọi là Cửu cửu liên hoàn hương, được bày theo 3 hàng và 3 cột, trên mời Ngọc Hoàng Đại Đế, dưới mời Thập điện Diêm Vương.

Đây được coi là tín hiệu dùng để cầu cứu, trong trường hợp bất đắc dĩ và hầu như không có sự trợ giúp nào của con người thì mới sử dụng, hi vọng Ngọc Hoàng Đại Đế và Thập điện Diêm Vương cứu giúp muôn dân, cứu khổ cứu nạn.

Vì sao đồ cúng cần chuẩn bị số lẻ

Cũng tương tự như việc thắp hương số lẻ, việc chuẩn bị đồ lễ như hoa tươi, trái cây và dễ nhận thấy nhất là nải chuối cũng cần số lẻ. Trên thực tế, nải chuối có số quả lẻ thường bán đắt hơn nải chuối có số quả chẵn vào mỗi dịp mùng 1, ngày rằm hay lễ tết. Như đã nói, về mặt phong thủy, số chẵn là số âm, lẻ là số dương, số âm không may mắn.

Vì thế mà việc lựa chọn đồ lễ để dâng cúng tổ tiên, Thần Phật cần chọn số lẻ (sự may mắn, tốt lành) để thể hiện tấm lòng thành kính. Thêm một cách lý giải khác, thắp hương phải kiêng số chẵn, 3 nén hương là thờ Thiên, Địa, Nhân, 5 nén là thờ 5 đức tính của con người là nhân, lễ, nghĩa, trí, tín.

Tư duy của con người là thích số lẻ, số lẻ là số của sự sinh sôi. Tương tự vậy, nải chuối được lựa chọn để thắp hương cũng thường có số quả lẻ.

Lưu ý quan trọng không thể bỏ qua:

Đọc đến đây có lẽ bạn đã tỏ tưởng vì sao thắp hương số lẻ, chuẩn bị đồ cúng lễ cũng là những số lẻ rồi.

Tuy nhiên, tùy vào văn hóa, phong tục tập quán vùng miền mà việc thắp hương thờ cúng có sự khác biệt, không nơi nào giống nơi nào, không ai sai hay đúng. Tựu chung lại, việc thờ cúng cốt ở thành tâm, mâm cao cỗ đầy mà vô tâm thì vô nguyện vô an.

Theo đó, khi dâng hương cầu khấn, cần hết sức lưu ý:

– Cần có lời cầu khấn

Lúc thắp hương, lên nhang ở đình miếu, chùa chiền thì có khói hương tỏa ra như là một sợi dây vô hình giúp chúng ta có thể bày tỏ nguyện vọng tâm tư của mình để cầu xin điều gì đó. Vì thế cần phải khấn vái để thần linh chứng giám và phù hộ.

Hoặc đơn giản hơn, trong ngày rằm mùng 1 đầu tháng, chúng ta thắp nhang và cầu khấn để được Thần linh che chở, độ trì gia đình bình an, cát lành.

– Cần phải có thành ý

Việc sắm lễ, lau dọn ban thờ, ăn mặc chỉn chu, chu đáo cũng là cách để chúng ta bày tỏ tấm lòng thành kính với gia tiên, thần linh.
Khi thắp hương khấn vái, hãy tập trung vào việc đốt hương và cầu khấn, không nên vừa thắp hương vừa làm việc khác hay trò chuyện rôm rả. Như vậy dễ bất kính với đấng bề trên, khó mà sở cầu như nguyện.

Xử lý hương tắt khi đang cúng

Hương tắt trong khi cúng ngoài lý do hương kém chất lượng còn có thể do nhiều nguyên nhân khác. Theo quan niệm xưa, khi cầu cúng nếu hương tắt ở phần trên là “thiên” liên quan đến bàn thờ, nóc nhà,.. phần giữa là “nhân” liên quan đến mồ mả, đất cát,…

Đặc biệt, vào đêm giao thừa mà bị tắt thì năm đó làm ăn thất bát đủ đường xui xẻo. Nếu đang cúng mà hương tắt có thể để thế rồi châm lửa lại, đừng nên nhổ ra rồi cắm lại sẽ trở thành hương thừa và mất thiêng.

(Thông tin chỉ mang tính chất tham khảo)